Ανοιχτά καταστήματα και τις Κυριακές σε περιοχές που όρισε το Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης

«Ναι» στη λειτουργία των εμπορικών καταστημάτων τις Κυριακές είπε το Συμβούλιο της Επικρατείας, απορρίπτοντας τις αιτήσεις ακύρωσης της υπουργικής απόφασης με την οποία επιτρεπόταν να είναι ανοιχτά τα εμπορικά καταστήματα σε συγκεκριμένες περιοχές της χώρας όλες τις Κυριακές κατά τη χρονική περίοδο από τον Μάιο έως τον Οκτώβριο.

Επί της απόφασης αυτής όχι μόνον δεν μπορεί να υποβληθεί κάποια νέα προσφυγή, αλλά μπορεί επιπλέον να αξιοποιηθεί από τη νομοθετική και εκτελεστική εξουσία για τη διεύρυνση στο μέλλον της κυριακάτικης λειτουργίας των καταστημάτων σε περισσότερες ημέρες ή σε περισσότερες περιοχές.

Κύκλοι της αγοράς που υποστηρίζουν τη διεύρυνση της κυριακάτικης λειτουργίας των εμπορικών καταστημάτων εμφανίζοντας ικανοποιημένοι από τη δικαστική εξέλιξη της υπόθεσης, τονίζοντας όμως ότι το επόμενο βήμα για την κυβέρνηση είναι ο επανακαθορισμός με πιο ορθολογικά κριτήρια των περιοχών στις οποίες θα εφαρμόζεται το μέτρο.

Ειδικότερα, με την υπ’ αριθμ. 18/2019 απόφαση του Δ΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας κρίθηκε συνταγματική η υπ’ αριθμ. 75812-06/07/2017 απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης Δ. Παπαδημητρίου με την οποία καθορίστηκαν οι περιοχές στις οποίες επιτρέπεται η λειτουργία των εμπορικών καταστημάτων τις Κυριακές, κατ’ εφαρμογή της εξουσιοδοτικής διάταξης της παρ. 1Α του άρθρου 16 του ν. 4177/2013, όπως τροποποιήθηκε δυνάμει του άρθρου 49 του ν. 4472/2017.

Παράλληλα, έγινε δεκτή η παρέμβαση που άσκησε ο ΣΕΤΕ, υπέρ του κύρους της ανωτέρω Υπουργικής Αποφάσεως. Πιο αναλυτικά, το Συμβούλιο της Επικρατείας, ανατρέποντας την προηγούμενη νομολογία του (ΣτΕ Ολ 100/2017), έκρινε ότι η προαιρετική λειτουργία των εμπορικών καταστημάτων τις Κυριακές για την χρονική περίοδο από το μήνα Μάιο έως και το μήνα Οκτώβριο, εκτός από τη δεύτερη Κυριακή του μήνα Αυγούστου, στο Δήμο Αθηναίων, στο Δήμο Πειραιά, στην Περιφερειακή Ενότητα Νοτίου Τομέα Αθηνών, στο ιστορικό κέντρο Θεσσαλονίκης καθώς και στην περιοχή γύρω από τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών δεν παραβιάζει τη συνταγματική αρχή της αναλογικότητας καθότι η εξαίρεση της λειτουργίας των εμπορικών καταστημάτων κατά την κυριακάτικη αργία δεν εισήχθη αδιακρίτως, αλλά μόνο στο αναγκαίο και ικανό μέτρο, δηλαδή σε περιφέρειες και περιοχές που εντοπίζεται αυξημένη τουριστική κίνηση.

Επιπροσθέτως, η πλειοψηφία σημείωσε ότι μέσω της υπό κρίση ρυθμίσεως επιδιώκεται θεμιτός και πρόδηλος σκοπός δημοσίου συμφέροντος, ήτοι η τόνωση και ενίσχυση του τουρισμού, ο οποίος αποτελεί βασικό τομέα της εθνικής οικονομίας, ενώ παράλληλα ενισχύεται και ο ανταγωνισμός.

Η εν λόγω απόφαση, η οποία ήταν αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων της ελληνικής κυβέρνησης με τους δανειστές, με τις περισσότερες πιέσεις για περαιτέρω απελευθέρωση του ωραρίου λειτουργίας των εμπορικών καταστημάτων να ασκούνται τότε από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), προέβλεπε τα εξής:

Τα καταστήματα επιτρεπόταν να είναι ανοιχτά όλες τις Κυριακές από τον Μάιο έως τον Οκτώβριο (με εξαίρεση αυτής που προηγείται του Δεκαπενταύγουστου) σε τμήματα, κυρίως κατά μήκος του παραλιακού μετώπου, που ανήκουν στους Δήμους Καλλιθέας, Παλαιού Φαλήρου, Αλίμου, Γλυφάδας, σε τμήμα του Δήμου Πειραιώς, σε τμήμα του ιστορικού κέντρου της Θεσσαλονίκης, καθώς και στο Εμπορικό Πάρκο του Αεροδρομίου των Σπάτων. Με τον νόμο 4472/2017, που προηγήθηκε της επίμαχης υπουργικής απόφασης, είχε ήδη θεσπισθεί η δυνατότητα λειτουργίας τις Κυριακές από Μάιο έως Οκτώβριο για τα εμπορικά καταστήματα που βρίσκονται εντός των ορίων του Δήμου Αθηναίων.

Σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης του ΣτΕ, η εν λόγω ρύθμιση «δεν παραβιάζει τη συνταγματική αρχή της αναλογικότητας, καθώς η εξαίρεση λειτουργίας των καταστημάτων κατά τις Κυριακές δεν εισήχθη αδιακρίτως, αλλά μόνο στο αναγκαίο και ικανό μέτρο, δηλαδή σε περιφέρειες και περιοχές στις οποίες διαπιστωμένα υφίσταται αξιόλογη – σε εθνική κλίμακα– τουριστική κίνηση». «Πράγματι», σημειώνει η πλειοψηφία, «η επίμαχη υπουργική απόφαση επιδιώκει θεμιτό και πρόδηλο σκοπό γενικού συμφέροντος, ο οποίος συνίσταται στοn τομέα του τουρισμού, η τόνωση και η ενίσχυση του οποίου είναι αναγκαία, καθώς αποτελεί βασικό τομέα της εθνικής οικονομίας, ενώ παράλληλα ενισχύεται και ο ανταγωνισμός».

Κατά της απόφασης Παπαδημητρίου είχαν προσφύγει η Ελληνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας, η Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας, η Ομοσπονδία Ιδιωτικών Υπαλλήλων Ελλάδας και άλλοι φορείς. Από την άλλη, σε παρεμβάσεις υπέρ της υπουργικής απόφασης είχαν προβεί ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ), ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Λιανικών Πωλήσεων Ελλάδας (ΣΕΛΠΕ), ο Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) και η Επιτροπή Ανταγωνισμού. Προσφυγή στο ΣτΕ κατά της απόφασης Παπαδημητρίου, θεωρώντας ότι κακώς έχει αποκλεισθεί από τη δυνατότητα να μπορεί να λειτουργεί τις Κυριακές από τον Μάιο έως τον Οκτώβριο, είχε καταθέσει και η εταιρεία McArthurGlen Athens που διαχειρίζεται το εκπτωτικό χωριό στα Σπάτα.

Πράγματι, λαμβανομένης υπόψη της δυναμικής επανάκαμψης της χώρας μας στην παγκόσμια τουριστική αγορά, με αποτέλεσμα την υποδοχή ολοένα και αυξανόμενου αριθμού επισκεπτών, η εξυπηρέτησή τους και τις Κυριακές, ιδιαίτερα στις περιοχές που δέχονται μεγάλο μέρος τουριστών, [όπως άλλωστε ήδη ισχύει σε πολλές ανταγωνιστικές χώρες της Ευρώπης, μεταξύ άλλων στην Ισπανία, Ιταλία, Κροατία, Μάλτα, Γαλλία, Πορτογαλία, Βουλγαρία, Τσεχική Δημοκρατία, Δανία, Εσθονία, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβακία, Σλοβενία​​, Σουηδία, Ηνωμένο Βασίλειο] θα αποτελέσει κινητήρια δύναμη για τον ελληνικό τουρισμό και την ελληνική οικονομία εν γένει.

Άλλωστε, η λειτουργία των εμπορικών καταστημάτων και τις Κυριακές συνιστά αναγκαία προϋπόθεση για την ανάπτυξη νέων τουριστικών προϊόντων, όπως City Break, συνεδριακός τουρισμός και κρουαζιέρα.

Για την εδραίωση αυτών των νέων τουριστικών προϊόντων είναι απαραίτητο οι τουρίστες να μπορούν να βρουν όλες τις υπηρεσίες που επιθυμούν ανοιχτές, μεταξύ των οποίων ιδιαίτερης σημασίας είναι και οι δυνατότητες αγορών στα εμπορικά καταστήματα.

Επί παραδείγματι, περίπου 1 στους 2 τουρίστες που επισκέπτονται μια πόλη για City Break, επιθυμούν να κάνουν αγορές κατά τη διάρκεια των διακοπών τους.

Η συχνότητα είναι ιδιαιτέρως αυξημένη σε σημαντικές αγορές για την Ελλάδα, όπως η Γερμανία, και μπορεί να υπερβεί ακόμη και το 70%. Υπογραμμίζεται δε ότι το shopping μπορεί να έχει πολλαπλασιαστικά οφέλη, δεδομένου ότι επιδρά θετικά και στις λοιπές δαπάνες των τουριστών (π.χ. ταξί, μετρό), στην εστίαση (συνδυασμό αγορών με φαγητό), αλλά ακόμα και στη διασκέδαση.

Είναι κοινώς αποδεκτό ότι η δυνατότητα για πολλαπλές δραστηριότητες καθιστά έναν προορισμό πιο ενδιαφέροντα και συμβάλλει στην επιμήκυνση της παραμονής σε αυτόν και ως εκ τούτου, στην αύξηση του κατά κεφαλήν δαπανόμενου ανά τουρίστα ποσού με αυτονόητες ευνοϊκές συνέπειες για την αύξηση πωλήσεων των καταστημάτων και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.