update ενημέρωση 03/06/2020 εγκύκλιος ΑΑΔΕ Ε.2077/03-06-2020
ΘΕΜΑ: Φορολογική μεταχείριση προνοιακών παροχών σε χρήμα που χορηγεί ο ΟΠΕΚΑ
Ενώ η Διοίκηση του ΟΠΕΚΑ σε συνέχεια του από 23/4/2020 Δελτίου Τύπου και νεότερης ανακοίνωσης της 15/05/2020 υπενθυμίζει προς κάθε ενδιαφερόμενο τη μη υποχρέωση υποβολής φορολογικής δήλωσης για τα ποσά των προνοιακών αναπηρικών παροχών και για αυτό το λόγο δεν έχει προβεί και σε προσκόμιση βεβαιώσεων προς τους ενδιαφερόμενους για τα ποσά αυτά, η απόφαση της ΑΑΔΕ Α.1025/04-02-2020 έδινε οδηγίες και διευκρινίσεις για τις βεβαιώσεις του 2019 και όριζε τους υπόχρεους ανάρτησης των βεβαιώσεων αυτών.
Αρ. Πρωτ.: Α 1025/04-02-2020 (ΦΕΚ Β’ 406/11-02-2020)
Τύπος και περιεχόμενο της βεβαίωσης αποδοχών ή συντάξεων, της βεβαίωσης των αμοιβών από επιχειρηματική δραστηριότητα και της βεβαίωσης εισοδημάτων από μερίσματα, τόκους, δικαιώματα καθώς και υποβολή αυτών με τη χρήση ηλεκτρονικής μεθόδου επικοινωνίας μέσω διαδικτύου για το φορολογικό έτος 2019
Άρθρο 1
Υπόχρεοι υποβολής στοιχείων βεβαιώσεων
Όσοι παρακρατούν φόρο σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 59, 61, 62 και 64 του ν.4172/2013, πλην των συμβολαιογράφων κατά την υπογραφή του συμβολαίου μεταβίβασης ακίνητης περιουσίας, έχουν υποχρέωση να χορηγούν σε φυσικά και νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες στα οποία έγινε παρακράτηση, μοναδική βεβαίωση στην οποία αναγράφουν το σύνολο των αποδοχών από μισθωτή εργασία και συντάξεις, αμοιβών από επιχειρηματική δραστηριότητα και εισοδημάτων από μερίσματα, τόκους και δικαιώματα που κατέβαλαν στο φορολογικό έτος και τον φόρο που παρακρατήθηκε.
Ίδια υποχρέωση υπάρχει και στις περιπτώσεις εισοδημάτων για τα οποία δεν προκύπτει φόρος για παρακράτηση, με την επιφύλαξη των οριζομένων στο άρθρο 6 της παρούσας.
Υποχρέωση υπάρχει και για τα ποσά που ειδικότερα ορίζονται στο άρθρο 6 της παρούσας, τα οποία δεν αποτελούν πληρωμές υποκείμενες σε παρακράτηση.
Η υποχρέωση αυτή δεν υπάρχει στις περιπτώσεις εισοδημάτων από επιχειρηματική δραστηριότητα που δεν περιλαμβάνονται στον Πίνακα κωδικοποίησης αμοιβών από επιχειρηματική δραστηριότητα
Ν.4172/2013 – Άρθρο 59. -Φορολόγηση στην πηγή
1. Τα ακόλουθα πρόσωπα υποχρεούνται να παρακρατούν φόρο σύμφωνα με το σύστημα φορολόγησης στην πηγή:
α) κάθε φυσικό πρόσωπο που αποκτά κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα που διενεργεί πληρωμές ή δίνει παροχές σε είδος στους εργαζομένους τους ή υπαλλήλους τους,
β) κάθε νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα που καταβάλλει συντάξεις σε φυσικά πρόσωπα,
γ) ταμεία κοινωνικής ασφάλισης ή παρόμοιες οντότητες που διενεργούν πληρωμές στους ασφαλισμένους τους.
2. Το πρόσωπο, όπως αναφέρεται στην παράγραφο 1, το οποίο καταβάλλει εισόδημα για μισθωτή εργασία σύμφωνα με το άρθρο 12, φέρει την ευθύνη παρακράτησης φόρου και απόδοσής του στο κράτος. Εάν δεν διενεργείται παρακράτηση, ο υπόχρεος οφείλει να καταβάλλει το φόρο που δεν παρακρατήθηκε, καθώς και τυχόν πρόστιμα και ποινές που προβλέπονται στην κείμενη νομοθεσία.
3. Εισόδημα που απαλλάσσεται από το φόρο δεν υπόκειται σε παρακράτηση.
Ν.4172/2013 -Άρθρο 61. Υπόχρεοι σε παρακράτηση
Με τις διατάξεις του άρθρου 61 ορίζονται οι υπόχρεοι σε παρακράτηση φόρου, οι οποίοι προβαίνουν σε πληρωμές σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο άρθρο 62.
Κάθε νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα ή φυσικό πρόσωπο που ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα και έχει τη φορολογική κατοικία του στην Ελλάδα, οι φορείς γενικής κυβέρνησης ή κάθε φορολογούμενος που δεν έχει τη φορολογική κατοικία του στην Ελλάδα, αλλά δραστηριοποιείται μέσω μόνιμης εγκατάστασης στην Ελλάδα, και προβαίνει σε πληρωμές σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο άρθρο 62, καθώς και οι συμβολαιογράφοι για τις συναλλαγές της περίπτωσης στ’ του άρθρου 62 υποχρεούται σε παρακράτηση φόρου όπως ορίζεται στο άρθρο 64.
Όσον αφορά στα ομόλογα του άρθρου 37 παράγραφος 5, σε παρακράτηση φόρου υποχρεούνται από τα πρόσωπα του προηγούμενου εδαφίου μόνον οι φορείς πληρωμής που προβαίνουν σε καταβολές τόκων και δεν υποχρεούται σε παρακράτηση ο εκδότης των ομολόγων.
Φορολογική μεταχείριση προνοιακών επιδομάτων που καταβάλλονται σε άτομα με αναπηρία.
Αθήνα, 23 Ιουλίου 2013
Αρ. Πρωτ.: Δ12 Α 1117818 ΕΞ 2013
ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ
ΓΕΝ. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ
ΤΜΗΜΑ Α’
Ταχ. Δ/νση : Καρ. Σερβίας 10 : 101 84
Πληροφορίες : Κ. Παναγοπούλου
Τηλέφωνο : 210 3375325, 326
FAX : 210 3375001
Προς κο Ανδρέα Μπαρδάκη
Παπαφλέσσα 3, 167 77, Ελληνικό
Κοινοποίηση: Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία
ΘΕΜΑ: Φορολογική μεταχείριση προνοιακών επιδομάτων που καταβάλλονται σε άτομα με αναπηρία.
ΣΧΕΤ: Η από 18.06.2013 αίτηση σας.
Απαντώντας στη σχετική αίτησή σας, αναφορικά με το πιο πάνω θέμα σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα:
1. Με τις διατάξεις του άρθρου 29 του ν.3986/2011 (ΦΕΚ 152 Α’) επιβάλλεται ειδική εισφορά αλληλεγγύης στα εισοδήματα άνω των δώδεκα χιλιάδων (12.000) ευρώ των φυσικών προσώπων, που προέκυψαν κατά τις διαχειριστικές χρήσεις 2010 έως και 2014 και δηλώνονται με τις δηλώσεις των αντίστοιχων οικονομικών ετών 2011-2015. Για την επιβολή της εισφοράς, λαμβάνεται υπόψη το ετήσιο συνολικό καθαρό ατομικό εισόδημα, πραγματικό ή τεκμαρτό, φορολογούμενο ή απαλλασσόμενο του φυσικού προσώπου ή σχολάζουσας κληρονομιάς. Το τεκμαρτό εισόδημα λαμβάνεται υπόψη πριν από τις μειώσεις του άρθρου 19 του ΚΦΕ.
Ειδικότερα, με τις διατάξεις του τρίτου εδαφίου της παρ. 2 του ιδίου ως άνω άρθρου και νόμου, όπως αντικαταστάθηκαν, από τότε που ίσχυσαν, με τις διατάξεις της παρ.5β του άρθρου 38 του ν.4024/2011 (ΦΕΚ 226 Α727.10.2011) ορίζεται, ότι εξαιρούνται και δεν προσμετρώνται τα εισοδήματα, μεταξύ άλλων, των προσώπων που είναι ολικώς τυφλοί, καθώς και των προσώπων που παρουσιάζουν βαριές κινητικές αναπηρίες σε ποσοστό από ογδόντα τοις εκατό (80%) και άνω, τα εισοδήματα της παρ.1 του άρθρου 14 και της περ. γ της παρ.4 του άρθρου 45 του ΚΦΕ.
2. Με την Πολ.1149/20.06.2013 εγκύκλιο της υπηρεσίας μας διευκρινίστηκε ότι, από τον πίνακα 6 της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος οικονομικού έτους 2013, οι κωδικοί που λαμβάνονται υπόψη για τον προσδιορισμό του εισοδήματος επί του οποίου θα υπολογίζεται η ειδική εισφορά, είναι αυτοί που αναφέρθηκαν με την Πολ. 1223/2011, ήτοι οι κωδικοί 659-660, 661- 662, 431-432, 433-434, 305-306.
3. Με την ίδια ως άνω εγκύκλιο διευκρινίστηκε, περαιτέρω., ότι όσα επιδόματα – βοηθήματα αποτελούν σύμφωνα με τις διατάξεις του ΚΦΕ εισόδημα, ακόμη κι αν απαλλάσσονται της φορολογίας, δηλώνονται, βάσει των διατάξεων της παρ. 6 του άρθρου 62 του ΚΦΕ, υποχρεωτικά στον κωδικό 659 – 660 της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος (έντυπο Ε1), και συνεπώς υπόκεινται στην ειδική εισφορά αλληλεγγύης. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι, σύμφωνα με τις υφιστάμενες διατάξεις του ΚΦΕ (άρθρο 6 παρ.5) αποτελούν εισόδημα απαλλασσόμενο της φορολογίας, μεταξύ άλλων, το εξωιδρυματικό επίδομα, το επίδομα πολυτέκνων, το ΕΚΑΣ, το επίδομα επικίνδυνης εργασίας.
Αντίθετα, όσα επιδόματα – βοηθήματα δεν φέρουν τα απαραίτητα γενικά εννοιολογικά χαρακτηριστικά του εισοδήματος, δίδονται ως κοινωνική παροχή για την αντιμετώπιση και κάλυψη συγκεκριμένων ειδικών αναγκών στις οποίες υποβάλλονται ευπαθείς ομάδες φορολογουμένων, δίδονται χωρίς αντάλλαγμα παροχής εργασίας, χωρίς να αποτελούν καρπό περιουσιακών στοιχείων, και συνεπώς δεν τίθεται θέμα επιβολής εισφοράς. Παραδείγματα επιδομάτων που σύμφωνα με τη θέση της Διοίκησης δεν αποτελούν εισόδημα, είναι το διατροφικό επίδομα, το επίδομα τυφλότητας, τα επιδόματα λουτροθεραπείας, εισπνευσοθεραπείας, αεροθεραπείας, ενεσοθεραπείας κλπ.
4. Με την αριθ. πρωτ. 1050504/1074/Α0012/Πολ. 1172/26.05.2000 εγκύκλιο έγινε δεκτό ότι τα επιδόματα λουτροθεραπείας, εισπνευσοθεραπείας, αεροθεραπείας και ενεσοθεραπείας που καταβάλλουν οι ασφαλιστικοί οργανισμοί, τα ασφαλιστικά ταμεία και τα ταμεία υγείας στους δικαιούχους ασφαλισμένους, δεν υπάγονται σε φόρο εισοδήματος και δεν εμφανίζονται στις βεβαιώσεις αποδοχών, καθόσον δεν φέρουν τα εννοιολογικά γνωρίσματα του εισοδήματος.
5. Με την αριθ. πρωτ. 1047517/1432/Α0012/08.12.2004 έγγραφο έγινε δεκτό ότι το προνοιακό επίδομα τυφλότητας αποτελεί προσωπική κοινωνική παροχή που δίδεται για την κάλυψη των ειδικών δαπανών στις οποίες υπόκεινται τα τυφλά άτομα, λόγω της αναπηρίας τους και ως εκ τούτου δεν αποτελεί εισόδημα γιατί δε φέρει τα απαραίτητα γενικά χαρακτηριστικά του εισοδήματος.
6. Επίσης, με το αριθ. πρωτ. 10411930/699/Α0012/02.05.2008 έγγραφο διευκρινίστηκε ότι και το διατροφικό επίδομα που δίνεται στους νεφροπαθείς, καθώς στους μεταμοσχευμένους καρδιάς, ήπατος, πνευμόνων και μυελού των οστών, δεν αποτελεί εισόδημα, γιατί δε φέρει τα απαραίτητα γενικά χαρακτηριστικά του εισοδήματος, αφού δεν θεωρείται ούτε αντάλλαγμα παροχής εργασίας, ούτε καρπό περιουσιακών στοιχείων, αλλά κοινωνική παροχή για την αντιμετώπιση των ειδικών αναγκών της αναπηρίας των εν λόγω ατόμων.
7. Εξάλλου, κατά την έννοια και το πνεύμα των διατάξεων του ΚΦΕ, ως εισόδημα φορολογείται, έστω και αν δεν κατονομάζεται ρητά στο νόμο, εφόσον υφίσταται περιοδικότητα και διαρκώς εκμεταλλεύσιμη πηγή αυτού, το αντάλλαγμα της προσωπικής εργασίας ή οι καρποί περιουσιακών στοιχείων του φορολογουμένου και όχι κάθε άλλη προσαύξηση της περιουσίας του, εκτός εάν αυτή δυνάμει ειδικής διάταξης νόμου λογίζεται, για την υπαγωγή στο φόρο, ως εισόδημα (βλ. Ολομ. ΝΣΚ 387/2005, 573/1994, Ν.Σ.Κ. Τμ. Ε’ 777/1999, Τμ. Β’ 131/2007).
8. Με μια σειρά Κοινών Υπουργικών Αποφάσεων εγκρίθηκε η εφαρμογή πρόγραμμάτων οικονομικής ενίσχυσης σε συγκεκριμένες ομάδες ατόμων με αναπηρία. Πιο συγκεκριμένα με τις αριθ. ΥΑ Γ4/Φ12/οικ. 1930 (ΦΕΚ 724 Β71982). ΥΑ Γ4α/Φ224/οικ.1434 (ΦΕΚ 441 Β71984 ΥΑ Γ4/Φ. 167/2073 (ΦΕΚ 640 Β71982), ΥΑ Γ4α/Φ225/161 (ΦΕΚ 108 Β71989), Δ36/423 (ΦΕΚ 306 Β71973) αποφάσεις, όπως ισχύουν μετά τις τροποποιήσεις τους, καταβάλλεται, μηνιαία οικονομική ενίσχυση σε άτομα με βαριά νοητική υστέρηση, με εγκεφαλική παράλυση, με συγγενή αιμολυτική αναιμία ή αιμορραγική διάθεση, με βαριά αναπηρία σε ποσοστό 67% και άνω (τα οποία δεν εμπίπτουν σε κάποιο από τα ειδικά προγράμματα οικονομικής ενίσχυσης της Πρόνοιας), και σε κωφάλαλα άτομα, αντίστοιχα, για την αντιμετώπιση των πρόσθετων δαπανών συντήρησης και περίθαλψής τους, καθώς και για την κάλυψη, εν γένει, των ειδικών αναγκών που προκύπτουν εξαιτίας της αναπηρίας τους.
Με τις ανωτέρω υπουργικές αποφάσεις προσδιορίζονται οι προϋποθέσεις για τη χορήγηση της εκάστοτε πιο πάνω οικονομικής ενίσχυσης, καθώς και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά για την αναγνώριση ενός πάσχοντα ως δικαιούχου αυτής. Ειδικότερα, προβλέπεται, μεταξύ άλλων, ότι απαιτείται η προσκόμιση υπεύθυνης δήλωσης, στην οποία εκτός των άλλων, δηλώνονται: α) ότι η παρεχόμενη οικονομική ενίσχυση θα χρησιμοποιηθεί για τις ατομικές ανάγκες του ανάπηρου ατόμου, β) ότι το συγκεκριμένο άτομο δε λαμβάνει, για την ίδια αιτία, κάποια οικονομική παροχή από οποιαδήποτε άλλη πηγή της ημεδαπής ή αλλοδαπής (δημόσιο, ασφαλιστικό οργανισμό κλπ) ίση ή μεγαλύτερη από την οικονομική ενίσχυση που ορίζεται με τις εν λόγω υπουργικές αποφάσεις (αν τους δίνεται μικρότερη καταβάλλεται η διαφορά) και γ) ότι αναλαμβάνει την υποχρέωση (είτε ο ίδιος ο ενισχυόμενος, είτε όποιος άλλος ορίζεται ως υπεύθυνος) να ειδοποιήσει άμεσα την αρμόδια υπηρεσία χορήγησης της πιο πάνω οικονομικής ενίσχυσης στην περίπτωση εισαγωγής και περίθαλψης του ανάπηρου ατόμου σε ίδρυμα ή νοσοκομείο, λήψης άλλης οικονομικής ενίσχυσης (δεν είναι δυνατή η λήψη δύο διαφορετικών βοηθημάτων για την ίδια αιτία) ή θανάτου (σημειώνεται ότι δικαιούχος των εν λόγω δικαιωμάτων είναι αποκλειστικά και μόνο το άτομο με την αναπηρία και ως εκ τούτου σε περίπτωση θανάτου αυτού η χορήγηση της οικονομικής ενίσχυσης διακόπτεται, καθόσον πρόκειται για δικαίωμα, σε παροχή, αμεταβίβαστο).
Επιπλέον, με τις πιο πάνω υπουργικές αποφάσεις και λαμβάνοντας υπόψη ότι τα εν λόγω προνοιακά επιδόματα χορηγούνται σε άτομα που διαμένουν μόνιμα στην Ελλάδα, προβλέπεται ότι σε περίπτωση απουσίας στο εξωτερικό για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα η χορήγηση της οικονομικής ενίσχυσης διακόπτεται.
9. Κατόπιν όλων όσων αναφέρθηκαν πιο πάνω, τα επιδόματα που καταβάλλονται στα ανωτέρω άτομα με ειδικές ανάγκες (άτομα με νοητική υστέρηση, με εγκεφαλική παράλυση, με μεσογειακή αναιμία – αιμορροφιλία, με βαριά αναπηρία σε ποσοστό 67% και άνω, καθώς και σε κωφάλαλα πρόσωπα), βάσει των ανωτέρω ΚΥΑ, δεν συγκεντρώνουν τα εννοιολογικά χαρακτηριστικά του εισοδήματος, το οποίο ορίζεται ως το περιοδικό αποτέλεσμα από την εκμετάλλευση μιας διαρκούς πηγής, η οποία συνίσταται είτε σε κεφάλαιο (ακίνητα, τίτλοι κλπ), είτε σε εργασία είτε και στα δύο (εμπορική επιχείρηση κλπ) (σχετ. Πολ 1081/2001, με την οποία κοινοποιήθηκε η αριθ. 626/2000 γνωμοδότηση του ΝΣΚ), αλλά αντίθετα συνιστούν κοινωνικές προνοιακές παροχές, μη ανταποδοτικού χαρακτήρα, οι οποίες αντικρίζουν τις πρόσθετες δαπάνες που τους δημιουργεί η πάθησή τους. Ως εκ τουτου, δεν τίθεται θέμα επιβολής εισφοράς αλληλεγγύης επί των ποσών των επιδομάτων που καταβάλλονται στους πιο πάνω δικαιούχους Τέλος, σας γνωρίζουμε ότι τα ποσά των πιο πάνω επιδομάτων αναγράφονται στους κωδ. 781-782 του εντύπου Ε1 της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος (σχετ. το βιβλιαράκι οδηγιών συμπλήρωση του πιο πάνω εντύπου οικονομικού έτους 2013).
Προϊστάμενος Γραμματείας
Αγγελος Δ. Τζανετάκος
Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Εσόδων
Θ. Θεοχάρης
Δείτε την ανακοίνωση και το Δελτίο Τύπου του ΟΠΕΚΑ
ΟΠΕΚΑ – Μη υποχρέωση υποβολής φορολογικής δήλωσης για τα ποσά των Προνοιακών Αναπηρικών Παροχών